Халӗ пурте тенӗ пекех халӑх тетелӗсенче регистрациленсе пӗр-пӗринпе хутшӑнаҫҫӗ. Мӗн тӑвӑн — пурнӑҫ малаллах шӑвать, ҫӗнӗ технологисем пурнӑҫа кӗрсе пыраҫҫӗ.
Шупашкар хула администрацийӗ те халӑхпа хутшӑнасшӑн. Паллах, халӑх тетелӗнче. Администрацин Инстаграм сӑнӳкерчӗксен тетелӗнче хӑйӗн официаллӑ страници пур.
Хула адиминистрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ку страницӑра хула хуҫалӑхӗн тата ытти тытӑмӑн ӗҫне сӑнлакан сӑнсем, Шупашкар аталанӑвӗпе ҫыхӑннӑ сюжетсем пичетленеҫҫӗ.
Сӑнсем пичетлесси — тӗп тӗллев мар. Администраци халӑхпа ҫыхӑнасшӑн, унӑн шухӑшне пӗлесшӗн. Администрацин ытти халӑх тетелӗнче те страницӑсем пур. Унта ҫынсем унта сӗнӳсем ҫыраҫҫӗ. Администраци вара унпа усӑ курса ӗҫлет.
Пирӗн порталти электронлӑ вулавӑшри романсен йышӗ вунҫичче ҫитрӗ. Ҫак кунсенче эпир Василий Алентейӗн «Вӗлле хурчӗ — ылтӑн хурт» романне тата Никифор Мранькан «Ӗмӗр сакки сарлака» романӑн 4-мӗш кӗнекине кӗртрӗмӗр.
«Вӗлле хурчӗ — ылтӑн хурт» романа Владимир Андреев сканерласа йӑнӑшсенчен тасатса пачӗ. «Вӗлле хурчӗ — ылтӑн хурт» романри ӗҫсем 1950–1960-мӗш ҫулсенче чӑваш ялӗнче пулса иртеҫҫӗ. Унти геройсем: Улатти, Пракка, Лисук, Татюк, Хритун мучи — «пирӗн колхозри, пӗтӗм бригадӑри ҫынсен пӗр вӗллери хуртсем пек пулмалла» тесе тӑрӑшса, ырми-канми вӑй хуракан ял ӗҫченӗсем.
«Ӗмӗр сакки сарлака» романпа вара ятарлӑ паллаштарма та кирлӗ мар. Ҫак ултӑ кӗнекеллӗ хайлавра революци умӗнхи чӑваш халӑхӗн пурнӑҫӗ сӑнланнӑ. Хальхи вӑхӑтра пирӗн электронлӑ вулавӑшра тӑватӑ кӗнеки те пур. Паян кӑна эпир 4-мӗшне кӗртрӗмӗр. Пиллӗкмӗш кӗнекене электронлӑлатас тӗлӗшпе те ӗҫлеме пуҫларӑмӑр. Ҫывӑх вӑхӑтра вӑл унта вырнаҫӗ те пуль.
Пӗтӗмӗшле илсен хальхи вӑхӑтра хайлавсен йышӗ 7 пин патнелле ҫывхарать, саспаллисен калӑпӑшӗ — 40 миллиона ҫывӑх.
Кӑҫал авӑн уйӑхӗнче пирӗн портала йӗркеленӗренпе 10 ҫул ҫитет. Ҫак 10 ҫул хушшинче чӑваш чӗлхи тӗнче тетелне кӑштах та пулин кӗчӗ теме пулать. Ҫавах та ҫителӗклех мар. Кӑна лайӑхлатас тӗллевпе тата Чӑваш халӑх сайтне йӗркеленӗренпе 10 ҫул ҫитнине халалласа эпир чӑвашла сайтсен конкурсне ирттерес терӗмӗр, ӑна «Шурӑ сӑнӑ» ят патӑмӑр.
«Шурӑ сӑнӑ» конкурса пурте хутшӑнма пултараҫҫӗ — харпӑр ҫынсем те, ушкӑнпа та. Сайтсен тематики тӗрлӗрен пулма пултарать — чи кирли вӑл чӑвашла пулни. Хутшӑнакан сайтсене эпир — хаклав комиссийӗ — темиҫе критерипе хаклӑпӑр. Тӗп шайра: актуаллӑх, илемлӗх, калӑплав. Ҫавӑн пекех орфографи йӑнӑшӗсене тишкерӗпӗр (уйрӑм е пӗрле ҫырассине шута хумасӑр!), сайтпа карас телефонӗпе меллӗ усӑ курма май пуррине, ятарлӑ домен пуррипе ҫуккине, сайт мӗн вӑхӑт хушши ӗҫленине. Конкурсӑн пӗтӗм уйрӑмлӑхӗсемпе тӗпрӗнрех унӑн положенийӗнче паллашма пулать.
Сайтсене ҫурлан 3-мӗшӗччен йышӑнатпӑр. Пӗтӗмлетӗве авӑнӑн 7-мӗшӗччен пӗлтеретпӗр. Чыслава хӑҫан ирттересси пирки каярах паллӑ пулӗ.
Пурӗ 3 вырӑн уйӑрма палӑртнӑ.
Чӑваш Енри блогерсенчен пӗри, Сергей Петров ятлӑ ҫын, тӗнче тетелӗнче экстремистла лозунг вырнаҫтарнӑ-мӗн. Вӑл ӑна хӑйӗн материалӗпе пӗрле кӗртсе лартнӑ. Лозунга экстремистла материалсен федераци списокне кӗртнӗ пулнӑ иккен. Унпа, блогер судра ӑнлантарнӑ тӑрӑх, хайхине сарас тӗллевпе вӑл усӑ курман, хурлама кӑна илнӗ.
Суд кун пек ӑнлантарупа ҫырлахман — блогера штрафлама йышӑннӑ. Лозунгшӑн блогера 1000 тенкӗлӗх явап тыттарас тенӗ.
Блогер кун пек йышӑнупа килӗшесшӗн мар. Вӑл республикӑн Аслӑ судне аппеляци тавӑҫӗпе тухассине пӗлтернӗ.
Ҫитес ҫул, ака уйӑхӗн 24–26-мӗшӗсенче, Википедин пушкӑрт уйрӑмӗ 10 ҫул тултарнине паллӑ туса «Вики-сабантуй 2015» мероприяти ирттерес шухӑшлӑ. Вӑл тӗрлӗ конкурссенчен тата конференцирен тӑрӗ. Тӗп вырӑнта «Википеди тата информаци обществи» ятлӑ Пӗтӗм тӗнчери ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх уҫӑ конференцийӗ пулӗ. Ӑна Пушкӑрт патшалӑх университечӗ, Ӗпхӳри истори, чӗлхе тата литература институчӗ, «Викимедия РУ» пӗрлӗх йӗркелеҫҫӗ. Пушкӑртсем ҫак конференцие пурне те хутшӑнма йыхравлаҫҫӗ.
Сӑмах май логотипсен конкурсӗсем пуҫланнӑ та. Хутшӑнакансем пӗр 20 яхӑн тӗрлӗ ӗҫ тӑратнӑ. Ҫавӑн пекех ҫак паллӑ куна халалласа пушкӑртла калаҫма вӗренмелли текстсем хатӗрлеме тытӑннӑ.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче паян Чӑваш чӗлхи комиссийӗн ларӑвӗ иртрӗ. Унта тӑватӑ ыйтупа калаҫма планланӑччӗ, анчах виҫҫӗшне кӑна сӳтсе явма тӳр килчӗ. Пӗрремӗш ыйтӑва — Шупашкар хулин тата Патӑрьел район администрацийӗсем Чӑваш Республикин «Чӑваш Республикинчи чӗлхесем ҫинчен» калакан саккуна мӗнле пурнӑҫласа пыни пирки — хайхи явап тытмалли ҫынсем килменнине сӳтсе явмасӑр хӑварма тиврӗ. Комисси ертӳҫи Юрий Исаев кун пирки Элтепер администрацине шалӑп ҫырма хушрӗ.
Иккӗмӗш ыйтура географи объекчӗсемпе ҫул-йӗр кӑтартмӑшӗсене саккун хушнӑ пек икӗ чӗлхепе ҫырассине йӗркелесси пулчӗ. Кунта вара комисси пайташӗсем «Чӑваш Республикинче административлӑ правӑна пӑснисем ҫинчен» калакан саккуна улшӑнусем кӗртсе йӗркене пӑсакансене штраф тӳллетермелле тума сӗнчӗҫ. Хайхи кунашкалли пушкӑртсен пур иккен — унта икӗ чӗлхепе ҫырмасан, тӗслӗхрен, должноҫри ҫынсем 2–5 пин тенкӗ штраф тӳлеме пултараҫҫӗ. Ҫавӑн пекех уйрӑм ҫыннӑн чӗлхепе ҫыхӑннӑ прависене хӳтӗлеме Элтепер ҫумӗнче ятарлӑ полномочиллӗ ҫыннӑн — чӗлхе омбудсменӗн — должноҫне туса хума сӗнчӗҫ.
Ун пирки театр "универсаллӑ дизайн, халӑх тетелӗсемпе интеграцилени тата видеоблог" тесе кӗскен пӗлтерет
Тӗнче тетелӗнче театрӑн ҫӗнӗ коммуникаци лаптӑкӗ ӗҫлесе кайнӑ. «Раҫҫей культури (2012–2018 ҫулсем)» федерацин тӗллевлӗ программин йӳтӗмӗпе ку проекта ҫӗршывӑн Культура министерствин шайӗнче хӳтӗлеме май килнӗ.
Ҫӗнӗ портал адресӗ — www.chtuz.ru. Унӑн расналӑхӗ — универсаллӑ, тепӗр майлӑ ӑна ют чӗлхерен йышӑннӑ адаптивлӑ сӑмахпа та калаҫҫӗ, дизайн. Ҫавна пула портала хӑть ноутбукпа, хӑть планшетпа, хӑть смартфонпа пӑхма май килет. Портал тӑрӑх та куҫса пыма аван.
Адаптивлӑ веб-дизайна нумаях пулмасть усӑ курма тытӑннӑ кӑна мар, ҫӗршыври театр сайчӗсемшӗн вӑл пачах ҫӗнӗ япала.
Театрӑн режиссерӗсемпе артисчӗсем хӑйсен блогӗсене портал страницинчех йӗркеленӗ. Унта вӗсем хӑйсен шухӑш-кӑмӑлне палӑртаҫҫӗ. Портала кӗрекенсенчен вара хӑйсен шухӑш-кӑмӑлне пӗлтерессе, спекталкьсене сӳтсе явасса шанаҫҫӗ.
Видеоблог та ӗҫлеттерсе янӑ. Вӑл репетицисем епле иртнипе, сценӑпа, ҫи-пуҫа епле ҫӗленипе паллаштарать, театрти ытти вӑрттӑнлӑха уҫса парать.
Тутарсен хӑйсен домен пур — .tatar. Ӑна нумай пулмасть регистрациленӗ. Унти доменсене туятмалли приоритетлӑ вӑхӑт юпан 22-мӗшӗнче пуҫланнӑ — ку тапхӑрта тӗнче бренчӗсем, пысӑк корпорацисем регистрациленме пултарнӑ. Хӑйсем валли .tatar доменра 19 организаци ытла туяннӑ: Microsoft, Google, Instagram, Facebook тата ыттисем.
Паянтан пуҫласа вара иккӗмӗш тапхӑр пуҫланнӑ — хӑйсем валли доменсем патшалӑх органӗсем туянма пултараҫҫӗ. Вӑл чӳкӗн 25-мӗшӗччен пырӗ. Тутарсен доменӗнче хӑйсен сайчӗсене тутарсен пӗтӗм тӗнчери конгресӗ, Тутарстан мӑсӑльманӗсен ӑс-хакӑл управленийӗ, Пӑлхарти историпе архитектура музейӗ уҫма кӑмӑл тунӑ. Пурӗ 20 ытла заявка килнӗ. Ҫавах та интернет-аналитиксем ҫак доменсен йышӗ ку тапхӑрта самай ӳсессе шанмаҫҫӗ иккен — ҫӗртен иртеймӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Виҫҫӗмӗш тапхӑр раштавӑн 1-мӗшӗнче пуҫланать. Вӑл вӑхӑтра тавар паллисен хуҫисем, МИХсем, коммерцилле мар пӗрлӗхсем регистрациленме пултараҫҫӗ. 2015 ҫул пуҫламӑшӗнче тӑваттӑмӗш тапхӑр вӑй илмелле — вӑл вӑхӑтра доменсене пурте хаклӑ хакпа туянма пултарӗҫ. Ахаль хакпа кашни ҫын 2015 ҫулхи пушӑн 23-мӗшӗнчен пуҫласа регистрацилеме пултарать.
«Ҫыхӑнура» халӑх тетелӗнче РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн криминалистика уйрӑмӗ пулӑшнипе «Следствие преступление уҫӑмлатма пулӑш» ушкӑн уҫӑлнӑ. Ӑна vk.com/public76252984 адреспа тупма пулать.
Йӗркелӳҫӗсем преступлени пирки мӗн те пулин пӗлекенсене кун пирки систерме ыйтаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне пабликра халӑх тетелӗнчи ҫынсем хӑйсен ыйтӑвӗсем тӗлӗшпе консультаци илме, Шупашкарта, Чӑваш Енре пулса иртекен ӗҫсем пирки пӗлме пултараҫҫӗ.
Ҫавӑн пекех ҫынсем тӗрлӗ сӑнӳкерчӗк, видео яма пултараҫҫӗ. Йӑлтах — анонимлӑ.
Чӑваш Енре водитель правине илес текенсем экзамен тытмашкӑн тӗнче тетелӗнче ҫырӑнма пултараҫҫӗ. Ҫак мелпех автомобиле регистрацилемешкӗн черете тӑма, штрафсем пирки пӗлме пулать.
Чӑваш Енри ҪҪХПИ подразделенийӗ ҫӗнӗ технологисемпе усӑ курать. Инспекци паракан патшалӑхӑн виҫӗ пулашӑвне электронлӑ мелпе илме пулать.
Анчах штрафсем пирки пӗлнӗ чухне ҫеҫ подразделение килмелле мар. Ытти тӗслӗхре тӗнче тетелӗнче тӑнӑ хыҫҫӑн черет ҫитсен вырӑна ҫитме тивӗ. Ку мел унчченхи пек черетре тахҫанччен тӑрассинчен хӑталма май парать.
Ҫак мелпе усӑ курас тесен Патшалӑх пулӑшӑвӗн пӗрлӗхлӗ порталне ҫеҫ кӗмелле, ведомствӑна шыраса тупмалла та пулӑшӑва палӑртмалла.
+20.3 °C